မိတ္ေဆြမ်ားထံမွ ေပးအပ္လုိက္ေသာအရာ

စုိးသင့္ေဆြ



မိတ္ေဆြေကာင္းဆိုတာ ေလာကမွာ တန္ဖုိးမျဖတ္ႏုိင္တဲ့ အရာပါ တဲ့။ ကမာၻေပၚမွာ႐ွိတဲ့ သတၱဝါမ်ားဟာ ေရသတၱဝါေတြျဖစ္ျဖစ္၊ ကုန္းေနသတၱဝါေတြပဲ ျဖစ္ျဖစ္ မ်ဳိးတူရာ စုေပါင္း ေနထုိင္တဲ့ စ႐ုိက္သဘာဝ ႐ွိၾကတယ္ မဟုတ္လား။
က်မတုိ႔ေတြဟာ လူ႔ဘဝသက္တမ္း တေလွ်ာက္လုံး မိမိရဲ႕ ေရာက္႐ွိေနတဲ့အသက္ထက္ မ်ားျပားတဲ့ မိတ္ေဆြ သူငယ္ခ်င္းေတြ ရ႐ွိခဲ့တယ္ မဟုတ္ပါလား။ လူဆုိတာ တဦးတည္း အထီးက်န္ မေနတတ္တဲ့ သတၱဝါထဲမွာ ထိပ္ဆုံးက ပါတယ္ေလ။
ကမာၻေပၚမွာ ႐ွိတဲ့ လူသားတုိင္းဟာ မိတ္ေဆြ အေပါင္းအသင္းကုိ လုိလားၾကပါတယ္။ မိတ္ေဆြ သူငယ္ခ်င္းျဖစ္ေအာင္ တဦးႏွင့္တဦး မိတ္ဖြဲ႔ၾက၊ ခင္မင္ရင္းႏွီးမႈကုိ တည္ေဆာက္ၾကပါတယ္။ မိတ္ေဆြ ႏွစ္ေယာက္ရဲ႕ ခင္မင္ရင္းႏွီးမႈ အတုိင္းအတာဟာ တေယာက္ကုိ တေယာက္ ယုံၾကည္မႈနဲ႔ တုိက္႐ုိက္ အခ်ဳိးက်တယ္ဆုိရင္လည္း မွားမယ္ မထင္ပါဘူးေနာ္။
အရစ္စ္တုိတယ္ (Aristotle) ရဲ့ အဆုိအမိန္႔ကေတာ့ ခင္မင္ရင္းႏွီးမႈဆုိတာ ႏွစ္ကုိယ့္တစိတ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဟုတ္တယ္ေနာ္ မိတ္ေဆြဆုိတာ စ႐ုိက္တူ အႀကိဳက္တူေတြမွ ရင္းရင္းႏွီးႏွီး ေပါင္းျဖစ္ၾကတာမဟုတ္လား။ တခ်ိဳ႔ဆုိ ဘယ္ေလာက္ အႀကိဳက္တူလဲဆုိရင္ အသုံးအေဆာင္ပစၥည္းေတြက အစ အႀကိဳက္ျခင္းတူ ေနတတ္ၾကတယ္ေလ။

ေနာက္ၿပီး မိတ္ေဆြေကာင္းေတြျဖစ္ဖုိ႔က တဦးကုိ တဦးက ေလးစားမႈလည္း ႐ွိဦးမွ ျဖစ္မွာေလ။ တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ အျပန္အလွန္ ေလးစားမႈ မ႐ွွိေတာ့တဲ့ ဆက္ဆံေရးဟာ အက္ကြဲေနတဲ့ မွန္တခ်ပ္လုိပါပဲ။ အျမင္အရလည္း မၾကည္လင္ ထိခုိက္မိဖုိ႔ အႏၲရာယ္လည္း ႐ွိႏုိင္တယ္ဆုိေတာ့ လြင့္ပစ္လုိက္တာကမွ ေကာင္းေသးတယ္ေလ။
မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းေကာင္းေတြမွာ ဘယ္သူက ေနာက္လုိက္၊ ဘယ္သူကေတာ့ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ရမယ္ဆုိတဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြလည္း ကင္း႐ွင္းျပန္ေသးတယ္။ ဟုတ္တယ္ေလ ငါကေတာ့ ဗုိလ္လုပ္မယ္၊ မင္းကေတာ့ ငါ့ေလာက္မွမေတာ္လုိ႔ ငါ့တပည့္လုပ္ဆုိရင္ေတာ့ ဒီလုိ အထက္စီးဆန္တဲ့ ဆက္ဆံေရးမ်ဳိးဟာလည္း ဘယ္မွာလာၿပီးေတာ့ ေကာင္းမြန္တဲ့ ဆက္ဆံေရးမ်ဳိး ျဖစ္လာပါေတာ့မလဲ။
ဒါကုိ အယ္လ္ဘတ္ကျမဴး (Albert Camus) က ဒီလုိဆုိမိန္႔ခဲ့တယ္၊ "ငါ့ေနာက္က မင္း လုိက္္ေနလုိ႔လည္း ငါဦးေဆာင္လိမ့္မည္ မဟုတ္၊ မင္း ေ႐ွ႔ကသြားေနလုိ႔လည္း မင္းေနာက္လုိက္ ငါျဖစ္လိမ့္မည္ မဟုတ္၊ ငါ့ နံေဘးမွာ သူငယ္ခ်င္းအျဖစ္နဲ႔ အတူတူေလွ်ာက္စမ္းပါ" သူေျပာတာလည္း ပညာ႐ွိစကားမုိ႔ မွန္လုိက္ တာေနာ္။
ေနာက္ၿပီးေတာ့ မိတ္ေဆြေကာင္းတုိ႔ မည္သည္ ေဝဖန္ပုိင္းျခား အႀကံေပးမႈလည္း လုပ္ရပါေသးတယ္။ အမုန္းမခံႏုိင္လုိ႔ဆုိၿပီး မိမိ မိတ္ေဆြမွားေနတာႀကီးကုိ မေျပာဘဲ သူဘာသူ ေနာက္ မွားေတာ့မွ သိသြားလိမ့္မယ္ ဆုိတဲ့ အေတြးမ်ဳိး႐ွိတဲ့ ဆက္ဆံေရးဟာလည္း ေကာင္းမြန္တဲ့ မိတ္ေဆြစစ္တုိ႔ ဆက္ဆံေရး မဟုတ္ျပန္ဘူး။
အဲ… ဒါေပမဲ့ မွားေနတယ္လို႔ ထင္တဲ့ အေၾကာင္းကုိေတာ့ ေတ့ေတ့ဆုိင္ဆုိင္ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာဆုိေဝဖန္လုိက္ပါ။ မ်က္ႏွာခ်င္းဆုိင္ မေျပာခ်င္လုိ႔႔ ကုိယ့္မိတ္ေဆြ နားထဲ ျပန္ေပါက္ေအာင္ဆုိၿပီး တဖက္လွည့္နဲ႔ တျခားသူေတြကုိ ေျပာျပလုိက္တာဟာ သင့္မိတ္ေဆြ အျမင္မွာ သင္ဟာ ေနာက္ကြယ္မွာ အတင္းအဖ်င္း ေျပာတတ္တဲ့သူ ဆုိၿပီး အျမင္ေစာင္းသြားႏုိင္ေသးတယ္။
ဒါကုိ မာတင္လူသာကင္း ဂ်ဳနီယာ (Martin Luther King Jr.) က "ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ဟာ ရန္သူတုိ႔ရဲ့ စကားသံေတြကုိသာ အမွတ္ရသင့္သည္ မဟုတ္၊ မိတ္ေဆြတုိ႔ရဲ႕ ဆိတ္ဆိတ္ေနမႈကုိလည္း အမွတ္ရသင့္ေပသည္။" ဒီေတာ့ မေျပာမဆုိ ခပ္မဆိပ္မေနၾကနဲ႔ေနာ္။
မိတ္ေဆြ လုိလုိ သူငယ္ခ်င္းလုိလုိ နဲ႔ ေနာက္ေက်ာ ဓားနဲ႔ ထုိးတဲ့သူေတြကုိေတာ့ ေနာက္ေနာက္ေျပာင္ေျပာင္နဲ႔ "Frenemies" Half Friend, Half Enemy လုိ႔ နာမည္သစ္ ထြင္ထားေသးတယ္။ မွတ္သားစရာေပါ့ေလ။ ဘဝမွာ သိကၡာမ႐ွိတဲ့ မိတ္ေဆြနဲ႔ စီးခ်င္းထုိးရတာမ်ဳိးထက္စာရင္ ရန္သူန႔ဲ စီးခ်င္းထုိးရတာ ပုိၿပီး ဂုဏ္ယူဖုိ႔ ေကာင္းတယ္ မဟုတ္ပါလား။ သိကၡာမ႐ွိတဲ့ မိတ္ေဆြေတြနဲ႔ စီးခ်င္းထုိးရတာ ဝမ္းနည္း ရင္နာစရာလည္း ေကာင္း၊ တန္ဖုိး႐ွိတဲ့ အခ်ိန္ေတြကုိလည္း ျဖဳန္းပစ္သလုိ ျဖစ္တာမုိ႔ ဘာအက်ိဳးမွ မ႐ွိပါဘူး။
ရန္သူ႔ရဲ႕ရန္သူ ဟာ မိတ္ေဆြ ပါ တဲ့။ ဒါဆုိရန္သူ႔ ရန္သူဟာ ကုိယ့္မိတ္ေဆြေပါ့။ ဒါကလည္း ပုံေသေတာ့ မဟုတ္ဘူးေနာ္။ အဲဒီ မိတ္ေဆြက ဘယ္အတုိင္းအတာ အထိ ယုံၾကည္ရမလဲ ဆုိတာ ေစာင့္ၾကည့္ရမယ္ေလ။ ဘယ္အတုိင္းအတာအထိ ခင္မင္ရင္းႏွီးမႈ တည္ေဆာက္ႏုိင္မလဲ ဆုိတာ အေရးႀကီးေသးတယ္။
အေပၚက အဆုိအမိန္႔နဲ႔ ေျပာင္းျပန္က ရန္သူရဲ႕ မိတ္ေဆြဟာ ရန္သူ တဲ့။ ဒါကေတာ့ လုံးဝ မွန္တာေပါ့။ ရန္သူ႔ မိတ္ေဆြပါဆုိမွ ကုိယ့္အက်ဳိးလုိလားတဲ့သူ ဘယ္ျဖစ္ပါေတာ့မလည္း။
အဲ .. မိတ္ေဆြစစ္တုိ႔မည္သည္ တကုိယ္ေကာင္းဆန္လုိ႔လည္း မရသလုိ စြန္႔လႊတ္ အနစ္နာခံမႈလည္း ႐ွိရေသးတယ္။ ကုိယ့္အတြက္ႀကီးပဲ ၾကည့္ေနရင္လည္း ေကာင္းမြန္ေအာင္ျမင္တဲ့ ဆက္ဆံေရးျဖစ္လာမွာ မဟုတ္ဘူးေပါ့။ ကမာၻေက်ာ္ ဟဲဗီးဝိတ္ခ်ံပီယန္ မုိဟာမက္ အလီ (Muhammad Ali) ရဲ့ အဆုိအမိန္႔ကေတာ့ "ရင္းႏွီးမႈဆုိတာ ေက်ာင္းသခၤန္းစာမွာ ျပဒါန္းမထားဘူး၊ ဒါေပမဲ့ ရင္းႏွီးမႈ ရဲ့ အႏွစ္အဓိပၸာယ္ကုိ မေလ့လာရေသးဘူး ဆုိရင္ ခင္ဗ်ား ဘာတခုုမွ မေလ့လာထားေသးဘူးဆုိတာ သိသာပါတယ္" တဲ့။
ခင္မင္ရင္းႏွီးမႈဆုိတာ လူသားတေယာက္ရဲ့ စိတ္ဓာတ္႐ွင္သန္ဖုိ႔ အေရးပါတဲ့အရာဆုိတာကုိေတာ့ ကမာၻေက်ာ္ ကဗ်ာဆရာလည္းျဖစ္ ပန္းခ်ီေက်ာ္ႀကီးလည္းျဖစ္တဲ့ ဝီလ်ံမ္ ဘလိတ္ (William Blake) က "ငွက္ အတြက္ အသုိက္ၿမဳံ၊ ပင့္ကူအတြက္ ပင့္ကူမွ်င္၊ လူသား အတြက္ ခင္မင္ရင္းႏွီးမႈ" လုိ႔ ဆုိမိန္႔ခဲ့ပါတယ္။
က်မတုိ႔ရဲ့ ဘဝမွာ ကုိယ့္အသက္ထက္မ်ားျပားတဲ့ မိတ္ေဆြ သူငယ္ခ်င္းေတြ ႐ွိခဲ့ၾကတယ္ဆုိတာ အမွန္ပါပဲ။ ငယ္ဘဝတုန္းက ခင္မင္ခဲ့တဲ့ သူငယ္ခ်င္းေတြ၊ ႀကီးေတာ့မွ သိကၽြမ္းတဲ့ မိတ္ေဆြေတြ၊ အလုပ္ထဲမွာ ေက်ာင္းခန္းထဲမွာ၊ အျပင္ေလာကမွာ၊ အလႊာစုံ အသက္အ႐ြယ္မ်ဳိးစုံက လူေတြနဲ႔ ရင္းႏွီးကၽြမ္းဝင္ခဲ့ၾကသလုိ အသက္မေသဆုံးခင္ အခ်ိန္အထိလည္း အသစ္ အသစ္ေသာ မိတ္ေဆြ သူငယ္ခ်င္းေတြ ထပ္၍ပုိ၍ ေတြ႔လာဦးမွာ အေသအခ်ာပဲေလ။
မိတ္ေဆြ သူငယ္ခ်င္းေတြ အခ်င္းခ်င္းၾကားက ေႏြးေထြးတဲ့ခင္မင္ရင္းႏွီးမႈ၊ အႀကံဥာဏ္ေတြ နားလည္မႈေတြဟာ က်မတုိ႔ အတြက္ စိတ္ဓာတ္ကုိ အားေဆးတုိက္ေကၽြးသလုိ အေရးပါ အရာေရာက္ပါတယ္။ တဦးနဲ႔ တဦး သူငယ္ခ်င္း ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ဖုိ႔က လြယ္ကူသေလာက္ ခင္မင္ရင္းႏွီးမႈ ခုိင္ၿမဲဖုိ႔အတြက္ေတာ့ အခ်ိန္အေတာ္ၾကာ တည္ေဆာက္ယူရပါမယ္။
က်မတုိ႔ေတြဟာ တေယာက္ကုိတေယာက္ မိတ္ဖြဲ႔ၾက ႏႈတ္ဆက္ၾက ဒီက တဆင့္တုိးၿပီး အႀကိဳက္တူ၊ ဝါဒတူ၊ စ႐ုိက္တူေတြျဖစ္တဲ့ လူေတြဆုိ ပုိလုိ႔ ခုိင္ၿမဲတဲ့ ခင္မင္ရင္းႏွီးမႈကုိ တည္ေဆာက္တဲ့ အခ်ိန္မွာ။ အခန္႔မသင့္လုိ႔ မိတ္ေဆြက ရန္သူျဖစ္သြားရတာေတြ၊ လမ္းခြဲလုိက္တာေတြ ႐ွိလာတဲ့ အခါမွာ ခြင့္လႊတ္တတ္ဖုိ႔လည္း အေရးႀကီးျပန္ပါေသးတယ္။
အေမရိကန္ သမတေဟာင္း ဂၽြန္အက္ဖ္ ကေနဒီ (John F. Kennedy) ကေတာ့ ဒီလုိဆုိပါတယ္၊ "သင့္ ရန္သူကုိ ခြင့္လႊတ္လုိက္ပါ၊ ဒါေပမဲ့ သူတုိ႔ နာမည္မ်ားကုိ သင္ဘယ္ေတာ့မွ မေမ့ပါနဲ႔"။
က်မတုိ႔ေတြဟာ ဒီေလာကႀကီးထဲကုိ ခဏတာေရာက္႐ွိလာသူေတြပါ။ ဒီေလာကထဲက ျပန္ထြက္သြားရတဲ့ အခ်ိန္မွာလည္း ပုိင္ဆုိင္သမွ်ေတြ အားလုံးကုိ ထားခဲ့ၾကရမွာပါ။ က်မတုိ႔ယူသြားႏုိင္တာ အနည္းငယ္ပဲ႐ွိပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ က်မတုိ႔ ခ်စ္ေသာမိတ္ေဆြမ်ား၏ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာတရား နဲ႔ လြမ္းဆြတ္မႈတုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။